AMASYA ŞEKER FABRİKASI A.Ş. TARİHÇESİ
Fabrikamız S.S. Amasya Pancar Ekicileri Kooperatifi, S.S. Turhal Pancar Ekicileri Kooperatifi, Türkiye İş Bankası, T.C. Ziraat Bankası ve Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin ortaklıkları ile her biri 1.000- TL olan 10.000 hissenin meydana getirdiği 10.000.000.- TL. Sermaye ile 12.08.1952 tarihinde kurulmuş ve Türkiye’nin İlk Özel Şeker Fabrikaları arasında yerini almıştır. 

Amasya Şeker Fabrikası A.Ş. nin 13 Eylül 1953 pazar günü saat 11:00’de temeli atılmış ve 11 Eylül 1954 tarihinde işletmeye açılmıştır.

1800 ton günlük pancar işleme kapasitesi ile kurulan fabrikamızın; 1954 yılı ilk kampanyasında ise 9259 çiftçimiz 6858 dekar sahada pancar ekimi yapmış, 73 gün süren kampanya süresinde 111.806.968 Kg pancar işlenerek 17.287.625 Kg Kristal Şeker elde edilmiştir.

Amasya Şeker Fabrikası A.Ş. tamamı özel teşebbüs ve Sermayenin çiftçi tabanına yayılması düşüncesiyle kurulmuş, Kooperatifleşme hareketinin Ülkemizde meydana getirdiği ilk zaferlerden birisidir.
Amasya Şeker Fabrikası A.Ş.’nin 10 Milyon lira kuruluş Sermayesindeki 6 Milyon liralık Kooperatif hissesi 1,5 Milyon liralık Ziraat Bankası hissesinin Şirket kurulduktan 2,5 ay sonra Turhal ve Amasya Pancar Ekicileri Kooperatifleri tarafından alınması neticesi pancar çiftçileri Kooperatifler yoluyla Şirketin % 75 hissesine sahip olmuştur.

Şirketimiz kuruluşundan itibaren her yıl Yönetim Kurulunun tedvir yetkisini Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’ye devretmesiyle fabrikamız 1991 yılına kadar Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. tarafından yönetilmiştir. 1991 yılında şirket Yönetim Kurulu Tedvir yetkisini kaldırmış ve şirket Yönetim Kurulu tarafından yönetilmeye başlanmıştır. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin Şirketimizdeki % 15 ortaklık hissesi, Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından satışa çıkarılmış ve 11.08.2004 tarihinde diğer şirket ortağı olan Amasya Pancar Ekicileri Kooperatifi tarafından satın alınmış ve hisse devir sözleşmesinin 23.08.2004 tarih ve 6120 sayılı Türk Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanmasından sonra Şirketimizde kamu hissesi kalmamış olup tamamı üreticiye ait bir kuruluş haline gelmiştir.
Amasya Şeker Fabrikası A.Ş.’nin 1800 ton/gün kuruluş kapasitesi 1965 yılında 2400 ton/güne, 1968 yılında 4800 ton/güne çıkarılmış, şirketimiz günün şartlarına göre yeniden yapılanma sürecinde, eski yapılanmasının ve mevcut geri teknolojik yapısının süratle değiştirilip, ileri teknolojiye sahip teknik yoğun bir sistem kurulmasıyla ayakta kalınabileceğini görmüş ve süratle modernizasyon çalışmaları başlatılmış ve devam etmektedir. Şirketimiz bugün ise işletmede yaptığı teknolojik modernizasyon yatırımlar ile 5.800 ton/güne çıkarılmıştır.

Yönetim Kurulumuzun 12.07.1992/14 nolu kararlarıyla Etil Alkol ve Şlempe Koyulaştırma Tesisleri kurulmasına başlanılmış ve tamamlanarak 03.12.1996 tarihinde üretime başlanmıştır.

Ortaklarımız olan çiftçilerimizin tarımsal, teknik ve mali sorunları çağdaş bir biçimde ele alınarak, büyük bir kısmı çözümlenmiştir.
Pancardan Şeker Üretimi

Fabrikamıza üreticiler tarafından veya bölge silolarından nakil vasıtaları ile sevk edilen pancarlar  kuru sistem meydan tesisleri tarafından toprak eleme, taş tutma ,ot tutma ve  yıkama işlemlerinden sonra  fabrikamız işletmesine alınmaktadır.

Pancar bıçaklarında kıyıldıktan sonra, bantlardan geçerek otomatik kantarda tartılır.Banttan Dds Difüzörüne dökülür.Kıyılmış pancar difüzör içerisinde helezonlar vasıtasıyla bir uçtan diğer uca hareket ederken ,aksi taraftan gelen sıcak su ile temas eder ve şekerini suya verir.Böylece içerisinde şeker  ve pancardan suya geçen diğer şeker dışı maddeleri kapsayan ham şerbet elde edilir.

Şekerini suya bırakan yaş küspe helezonla nakledilerek küspe preselerinde sıkılır.Elde edilen prese suyu tekrar difüzöre geri gönderilir.Şekeri alınan sıkılmış küspe ise transportlarla taşınarak Küspe Kurutma tesisine gönderilir.Difüzyondan süzgeçlerden çıkan ham şerbet ham şerbet pompaları vasıtasıyla ham şerbet ısıtıcılarına gönderilir.Buradan çıkan ham şerbet 1.kireçleme teknesine gönderilir.

Fabrikada mevcut kireç ocaklarında kireç taşı kok kömürü ile yakılarak kireç ve karbondioksit gazı elde edilir.Kirecin suyla söndürülmesinden elde edilen kireç sütü şerbet arıtımında kullanılır.1.Kireçlemede pH 11'e kadar kireç sütü verilerek şeker dışı maddelerin ayrışması sağlanırken 2.kireçlemede verilen kireç fazlası ile  şeker dışı maddelerden bir kısmının kimyasal tepkimelerle uzaklaştırılması sağlanır.

2.Kireçlemeden gelen şerbet 1.karbonatlama kazanlarına alınır.Burada karbondioksit ile işlem gören şerbetin şeker dışı maddelerinin büyük bir kısmı uzaklaştırılır.Buradan alınan şerbet yoğunlaştırılma filtrelerinde süzülür.Bu filtrelerden alınan çamurlu şerbet filtre preslerde süzülerek şekersizlendirildikten sonra kuru çamuru dışarı atılır.Hem yoğunlaştırma hem de filtre presten elde edilen temiz şerbetler birleşerek 2.karbonatlama kazanlarına alınır.Burada şerbet içindeki fazla kireci uzaklaştırmak için tekrar karbondioksit ile işleme tabii tutulur.Tekrar  filtrelerde süzülen şerbete sulu şerbet adı verilir. Sulu şerbet tephir aparatlarına gönderilir.Tephir aparatlarında buharlaştırma yolu ile koyu şerbet elde edilir.Pancar bunkerinden son tephire kadar işlemlerin yapıldığı bu kısma "Ham Fabrika" denir.

Son tephirden alınan koyu şerbet , koyu şerbet filtrelerinde süzüldükten sonra eritme teknelerinde orta şeker ve afine şeker ile karıştırılır. Bu şuruba standart şurup adı verilir. Bu şurup kristal şeker lapası pişiriminde kullanılır. Koyu şerbet süzülmesinden başlayarak kristal şeker ve melasın üretilmesine kadar geçen evrelerin cereyan ettiği kısma "Rafineri" adı verilir.

Kristal pişirim aparatında  standart şurup içindeki suyun buharlaştırılması yolu ile yapılan kristalizasyon işlemi sonunda elde edilen ürüne kristal şeker lapası adı verilir. Önce refrijeranta alınan daha sonra da santrifüjlerde işlenen kristal şeker lapasından kristal halindeki şeker sarsağa indilerek elevatör yardımıyla şeker kurutmaya gönderilir.Şeker kurutmadan çıkan beyaz şeker eleklerden elenerek bunkerlere alınır.Sonra ambalajlamada çuvallara doldurularak şeker ambarına gönderilir.

Kristal şeker santrifüjlerinden kristal şeker lapasından ayrılan kristal yeşil ve beyaz şuruplar orta şeker pişirim aparatlarına gönderilir.Orta şeker vakumlarında pişirilen lapa refrijerantlara boşaltılır, daha sonra santrifüjlerde işlenir.Elde edilen şeker Koyu şerbetle karıştırılarak  standart şurup elde etmek üzere eritme teknesine , şurubu ise son şeker pişirim aparatlarına gönderilir.Buradan elde edilen son şeker lapası refrijerantlarda soğutulduktan sonra santrifüjlerde işlenir.Son şeker santrifüjlerinden elde edilen şuruba melas denir.Melas pompalar vasıtasıyla tanklara gönderilir.Son şeker satrifüjlerinden ayrılan son şeker afine şurup ile karıştırılarak , afine lapa elde edilir.Afine lapa afine şeker santrifüjlerinde işlenerek afine şeker ve afine şurup elde edilir.Afine şeker  koyu şerbet ile eritilerek standart şurup olarak kristal şeker lapa pişirinimde kullanılır.



BAZI BİLGİLER (Ortalama)

Günlük pancar işleme kapasitesi.

5,500   ton/gün

Pancardaki şeker varlığı (digestion)

15       100 P.G

Melasla giden şeker

2.2      100 P.G

Küspe ile giden şeker

0.3      100 P.G

Çamurla giden şeker

0.01    100 P.G

Bilinmeyen kayıplar

0.15    100 P.G

Şeker verimi

12.3    100 P.G

Yıllık pancar rekoltesi

820,000  ton

Yıllık üretilen şeker miktarı

99,000    ton

100 P.G : 100 Ton Pancara Göre anlamındadır.

Amasya Şeker Fabrikası A.Ş. Şeker Mah. Diriliş Cad. No:2 05500 Suluova / Amasya